„Natura leczy” – to zdanie powtarzamy i często słyszymy, ale… jak to dokładnie działa i komu może pomóc? W 2020 roku Fundacja Imago postanowiła wykorzystać terapeutyczną siłę kontaktu z przyrodą w pracy z osobami z niepełnosprawnościami i ich rodzinami. Wkrótce śladami wrocławskiej organizacji ścieżką natury podążyły inne NGO. Zapraszamy do poznania naszej Fundacji i działań, które prowadzimy.
Początki Adventure i Wilderness Therapies
Pięć lat temu, jeśli chodzi o osoby z niepełnosprawnościami, w Imago funkcjonowało głównie wsparcie „jeden na jeden”, czyli asystentura i opieka wytchnieniowa – opowiada Magdalena Stempska, koordynatorka terapii w naturze w Fundacji. W organizacji działało jednak kilka osób, dla których aktywności w środowisku naturalnym – jak trekking, wspinaczka, kajaki – stanowiły hobby i pasję. Dzięki zagranicznym wizytom studyjnym zauważyliśmy, że podobne działania w pracy z defaworyzowanymi grupami mogą mieć efekt terapeutyczny.
Chciałyśmy pokazać to, co robimy, podzielić się naszymi pasjami i zainteresowaniami z osobami, które mają mniejszy dostęp do tego typu oferty.
To był czas pierwszych szkoleń z adventure i wilderness therapy, czyli terapii przez przygodę oraz terapii dzikością. Przykładem dla Polski stały się aktywności z Hiszpanii, gdzie stowarzyszenie Experientia realizuje programy terapeutyczne i rozwojowe dla młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym i ich rodzin oparte na metodzie adventure therapy. Kadra Imago zaadaptowała metodę do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, co w Polsce stanowiło innowację. Magdalena Stempska, Magdalena Kowalska i Agata Włodarczyk-Bucharowska z Fundacji Imago przecierały ścieżki i szukały nowych rozwiązań. Początki adventure zbiegły się z wybuchem pandemii, kiedy to wiele osób w Polsce na własnej skórze odczuło skutki izolacji i zamknięcia w domach. Tymczasem życie wielu osób z niepełnosprawnościami podobnie wygląda na co dzień, bo dla nich nie zawsze wyjście z domu, spotkanie z innymi są oczywiste i łatwo dostępne.
W 2021 dziewczyny w strukturach Fundacji założyły BAZĘ – Centrum Aktywności Outdoorowych, czyli bezpieczne miejsce, z którego każdy może wyruszyć, by zdobyć swój własny Mont Everest.
Metody terapeutyczne i wyprawy w praktyce
Wcześniej wspomniana adventure therapy to jedna z dwóch głównych metod, które Imago stosuje w pracy z osobami z niepełnosprawnościami. Opiera się na stawianiu uczestnikom wyzwań w naturze. Druga metoda – wilderness therapy polega na jak najgłębszym zanurzeniu w dzikość i odcięciu od nadmiaru bodźców.
Na jedno- lub kilkudniowe wyprawy w góry, do lasu, nad rzekę wyruszają grupy osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności (intelektualną, sensoryczną, fizyczną, całościowymi zaburzeniami rozwojowymi, itd). Taka grupa liczy od 7 do 12 osób. Dodatkowo towarzyszą im instruktorzy, facylitatorzy z Fundacji, przewodnicy, asystenci, wolontariusze, czasem też – rodziny. Dla rodzin to forma aktywnej opieki wytchnieniowej. Krewni bywają tak zaangażowane w opiekę, że właściwie na nic innego nie starcza już czasu… A wspólne zdobycie szczytu góry (trekking, wspinaczka skałkowa), pokonanie kajakiem rzeki, rozpalenie ogniska, nocleg w namiocie – to nie tylko relaks i oderwanie od codziennych problemów, wyjaśnia Magdalena Kowalska, psycholożka.
Podczas tych wyjazdów stawiamy na to, żeby osoby poznawały lepiej siebie, poznawały lepiej siebie w relacjach z innymi osobami, uczyły się komunikować w grupie, uczyły się nazywać swoje emocje, poznawać swoje mocne strony, słabe strony. Chodzi o szeroko rozumiany rozwój kompetencji społecznych, zadbanie o dobrostan psychofizyczny.
W wielu takich wyjazdach uczestniczyła Maja, która choruje na toczeń rumieniowaty układowy, jeździ na wózku. Mimo niepełnosprawności – wspinała się w skałkach, wcześniej uczestniczyła w organizowanych przez Imago zajęciach wspinaczkowych na sztucznej ścianie, który przygotowują do wypraw. To dla niej forma rehabilitacji.
W momencie kiedy stabilnie wiszę na ścianie, mogę sobie pomóc ręką jedną czy drugą, podciągnąć nogę, skontrolować stopę. Sama ścianka dała mi dużo większą świadomość ciała, dużo większą stabilizację, niż rehabilitacja.
Bardzo ważny jest też aspekt społeczny – możliwość spotkania w bezpiecznych warunkach, przy wsparciu wykwalifikowanej kadry. O tym opowiedziała Barbara, mama Pawła.
Wyjazdy w ramach projektu z adventure therapy były dla mnie i dla Pawła fantastyczną przygodą. Syn panicznie boi się wody. Wydawało mi się, że nie odważy się wejść do wody, do kajaku. A jednak… udało się… Dla mnie jako mamy była to lekcja. Nie wierzymy w nasze dzieci, w to że drzemią w nich możliwości, których my rodzice czasem nie widzimy.
BAZA dziś
Od 2020 roku zespół BAZY zorganizował 72 programy outdoorowe, w których uczestniczyło 177 osób z niepełnosprawnościami. Wspiera też kadry innych organizacji, wolontariuszy, specjalistów: z bazowych szkoleń i warsztatów na temat metody adventure therapy w pracy z osobami z niepełnosprawnościami skorzystało 236 osób.
Właśnie rozpoczęły się rekrutacje uczestników do kolejnych projektów, jest też możliwość dołączenia do grup szkoleniowych: dla przedstawicieli NGO oraz terapeutów, pedagogów, przedstawicieli instytucji integracji społecznej. Ponadto BAZA oferuje szkolenia dla świata biznesu – rozwój kompetencji miękkich czy teambuilding w outdoorze. W czasie wypraw czy zajęć na sztucznej ściance mile widziani są wolontariusze, to ciekawa opcja realizacji wolontariatu pracowniczego lub praktyk studenckich.
Więcej informacji: fundacjaimago.pl/baza-programy-outdoorowe/
Co jeszcze w Imago?
Dorobek organizacji to realizacja ponad 150 projektów dla osób z niepełnosprawnościami oraz dla ich opiekunów i opiekunek, dla osób starszych i młodzieży, osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji zawodowej lub wykluczonych społecznie czy z doświadczeniem migracji. Zespół Fundacji szkoli się, czerpie z doświadczeń innych krajów i wprowadza w Polsce innowacje społeczne.
Główne obszary działania fundacji to, oprócz adventure therapy:
- dostępność
- innowacje
- Akademia Konstruowania Kariery
- asystentura i opieka wytchnieniowa
- aktywizacja zawodowa
- współpraca międzynarodowa
- wolontariat
Fundacja Imago, https://fundacjaimago.pl/
tel. 506 734 672, tel. 690 504 673
mail: [email protected]
