Czy naprawdę wystarczy „dobra płaca”, by zatrzymać pracownika? Najnowsze międzynarodowe raporty pokazują, że to nie wynagrodzenie, a jakość relacji i komunikacji w pracy wpływa na zaangażowanie i lojalność zespołów. Kompetencje miękkie, przez lata niedoceniane, zyskują status kluczowych narzędzi nowoczesnego zarządzania. To właśnie one decydują o tym, czy ludzie chcą w danej firmie zostać.
Jakość pracy to jakość życia
Instytut Gallupa opublikował w 2023 roku raport[1] obejmujący dane na temat pozytywnych i negatywnych doświadczeń dorosłych osób (od 15. roku życia) ze 142 krajów. Łącznie w badaniu wzięło udział około 147 tys. osób. Wyniki nie pozostawiają złudzeń – słabe zarządzanie prowadzi nie tylko do utraty klientów i zysków, ale wprost obniża jakość życia pracowników.
Co więcej, w raporcie stwierdzono, że posiadanie pracy, której się nie lubi, jest psychicznie bardziej obciążające niż bycie bezrobotnym. Praca, która frustruje, rodzi negatywne emocje, które przenoszą się na relacje rodzinne i życie osobiste. 
Cisi odchodzący
Z badania wynika, że aż 59% pracowników można zakwalifikować jako tzw. „cichych odchodzących” (quiet quitters). To osoby, których zaangażowanie jest minimalne, a więź z pracodawcą bardzo słaba – tylko na koniec dnia pracy. Co ciekawe, mimo niskiego zaangażowania, osoby te odczuwają wyższy poziom stresu i wypalenia zawodowego niż ich bardziej zaangażowani koledzy. Wynika to z faktu, że czują się zagubieni – zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym.
Niewykorzystany potencjał – jak lider może „obudzić” zespół
Pomimo tych negatywnych zjawisk, właśnie w tej grupie pracowników tkwi ogromny potencjał. Według Gallupa, kluczowe znaczenie ma odpowiednie przywództwo. „Cisi odchodzący” często czekają na rozmowę z liderem, który pomoże im odnaleźć sens pracy i poczucie przynależności.
Lider staje się w tym przypadku swego rodzaju przewodnikiem. Tu ujawnia się siła kompetencji miękkich. Komunikacja, empatia i uważność lidera stają się czynnikami, które potrafią zatrzymać pracownika, zmniejszyć jego stres i podnieść satysfakcję z pracy skuteczniej niż wynagrodzenie i benefity. Przenosi się to również na sferę pozazawodową.
Empatyczna komunikacja między liderem a pracownikiem zaspokaja potrzeby obu stron. Pracownik czuje się doceniony, a lider obserwuje poprawę wyników zespołu. To pokazuje, że odkrycie i zaspokojenie, często nieuświadomionych, potrzeb pracownika może być kluczem do sukcesu firmy. Co więcej, ryzyko odejścia pracownika do innej organizacji maleje wraz ze wzrostem jego zaangażowania:
- 43% zaangażowanych pracowników deklaruje szukanie nowej pracy
- 61% niezaangażowanych pracowników deklaruje szukanie nowej pracy.
Warto jednak podkreślić, że nawet zaangażowani pracownicy nie są odporni na rotację, jeśli brakuje im rozwoju lub wsparcia ze strony przełożonych. Dlatego tak istotne jest inwestowanie w atmosferę pracy i relacje międzyludzkie w firmie.
Menedżerowie biją na alarm
Jak pokazuje LinkedIn Workplace Learning Report 2023, aż 89% liderów i menedżerów uważa, że brak kompetencji miękkich jest główną przyczyną niepowodzeń zespołów i ich niskiej skuteczności. Chodzi m.in. o takie kompetencje jak:
- empatia,
- odpowiednia komunikacja,
- umiejętność pracy w zespole,
- odporność na stres,
- umiejętność rozwiązywania konfliktów,
- zarządzanie sobą w czasie.
Raport ten co roku przedstawia analizę trendów dotyczących rozwoju kompetencji w miejscu pracy i jest opracowywany na podstawie danych zebranych od ponad 1500 liderów działów HR i L&D (Learning & Development) oraz setek tysięcy użytkowników platformy LinkedIn.
Inwestycja w kompetencje miękkie daje efekty
Dane z raportu jasno wskazują, że warto inwestować w kompetencje miękkie, bo organizacje rozwijające te kompetencje odnotowują nawet o 30% niższą rotację pracowników niż te, które koncentrują się wyłącznie na rozwoju technicznym.
Co więcej, aż 83% organizacji deklaruje chęć budowania kultury pracy zorientowanej na człowieka i jego potrzeby. To ważne, bo najskuteczniejszą motywacją do nauki dla pracowników jest realizacja celów zawodowych, a te osiąga się skuteczniej w empatycznym i wspierającym środowisku.
Kompetencje miękkie nie są miłym dodatkiem
Raport LinkedIn pokazuje, że rozwój kompetencji miękkich to fundament nowoczesnego zarządzania talentami. Inwestycja w rozwój takich cech jak empatia, komunikacja czy adaptacyjność przynosi szereg korzyści, takich jak:
- ograniczenie konfliktów,
- budowanie bardziej zgranych zespołów,
- wyższy poziom satysfakcji pracowników,
- niższa rotacja,
- lepszy wizerunek pracodawcy.
Dla pracowników oznacza to nie tylko lepsze relacje w pracy, ale też większą odporność na stres, lepsze zarządzanie emocjami i satysfakcję z codziennej pracy. Ich dobre samopoczucie w pracy przekłada się również na dobre samopoczucie w życiu prywatnym.
Toksyczna praca = kryzys zdrowia mentalnego
Wyniki dziewiątego badania Businessolver z 2024 roku dotyczącego empatii w miejscu pracy[2] wyraźnie pokazują, jak stygmatyzacja i toksyczność w środowisku zawodowym utrwalają problemy ze zdrowiem psychicznym – zarówno wśród pracowników, jak i kadry zarządzającej. W badaniu wzięło udział ponad 3100 pracowników, specjalistów ds. HR oraz dyrektorów generalnych.
Ponad połowa wszystkich CEO (52%) oraz co trzeci pracownik ocenia swoje miejsce pracy jako toksyczne. Przyczyną tego często są problemy komunikacyjne i poważne braki w kompetencjach miękkich. Dane z raportu pokazują także silny związek między postrzeganiem toksyczności a problemami ze zdrowiem psychicznym. Pracownicy, którzy określają kulturę swojej firmy jako toksyczną, mają o 47% większe ryzyko problemów ze zdrowiem psychicznym w porównaniu z osobami, które nie postrzegają swojego miejsca pracy w ten sposób. Wśród CEO odsetek ten wynosi aż 64%.
Czas na działania, nie deklaracje
Aż 9 na 10 pracowników, specjalistów ds. HR i dyrektorów generalnych zgadza się, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne. Jeśli więc firmy współfinansują benefity związane z kondycją fizyczną, najwyższy czas, aby zaczęły także inwestować we wsparcie zdrowia psychicznego.
Raport podkreśla, że samo oferowanie benefitów nie wystarcza. Aby skutecznie wspierać pracowników pracodawcy muszą aktywnie zwiększać świadomość i dostępność tych świadczeń, a jednocześnie eliminować stygmatyzację, która utrwala problemy psychiczne i toksyczność w pracy.
Wśród rekomendowanych działań znalazły się:
- edukowanie liderów i zespołów z zakresu zdrowia psychicznego (rozpoznawanie oznak kryzysu i wiedza, kiedy oraz jak szukać pomocy),
- promowanie bezpieczeństwa psychologicznego poprzez otwartą komunikację.
W takim środowisku pracownicy mogą swobodnie dzielić się swoimi przemyśleniami i obawami, bez strachu przed negatywnymi konsekwencjami.
Porozumienie bez przemocy
W realizacji tych działań kluczowa jest empatyczna komunikacja. Zarówno menedżerowie, jak i pracownicy powinni używać języka sprzyjającego zdrowej wymianie myśli, a przekazywana informacja zwrotna powinna być formułowana w sposób wspierający rozwój i budujący zaufanie.
Doskonale sprawdza się tu metoda Porozumienia bez przemocy (PBP) autorstwa Marshalla Rosenberga. To sposób prowadzenia rozmowy, który uczy mówić z szacunkiem, słuchać bez oceniania i budować zrozumienie. Metoda ta jest wyjątkowym narzędziem w rękach menedżerów i liderów, dzięki któremu mogą skuteczniej przekazywać informację zwrotną – w sposób motywujący pracownika oraz dokładnie określający, czego się od niego oczekuje.
Liderzy odpowiadają za atmosferę w firmie
Odpowiednio przygotowana kadra menedżerska, wyposażona w narzędzia z obszaru komunikacji i empatii, może realnie wpłynąć na to, jak czują się pracownicy – zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym.
Jeśli lider mówi z szacunkiem, umie słuchać i dostrzega czego potrzebują jego ludzie, firma zyskuje nie tylko efektywniejszy zespół, ale też lojalność, której żadna premia nie jest w stanie kupić.
Podsumowanie
Wskazane w niniejszym artykule raporty jednoznacznie pokazują, że w dzisiejszym świecie to nie twarde umiejętności, a jakość interakcji międzyludzkich decyduje o sukcesie firmy. Kompetencje miękkie to nie „miły dodatek” w CV, lecz fundament tworzenia zdrowej, angażującej i nowoczesnej kultury pracy.
Fundacja Działaj już dziś pomaga w przygotowaniu zarówno kadry zarządzającej, jak i zespołu do wprowadzenia nowego sposobu komunikowania się. W celu poznania szczegółów zapraszamy do kontaktu pod adresem e-mail [email protected]
Żaneta Woźnica
Prezeska Fundacji Działaj już dziś
[1] Gallup Global Emotions Report 2023
[2] 2024 State of Workplace Empathy Report, Businessolver
