Współczesna branża budowlana stoi przed nowymi wyzwaniami w obliczu rosnących kosztów surowców oraz wymagań środowiskowych. Skuteczne zarządzanie odpadami i ich ponowne wykorzystywanie jest jednym z kluczowych elementów zrównoważonego budownictwa. Jakie korzyści dla firm budowlanych może przynieść gospodarka cyrkularna i jak pokonać bariery jej wdrożenia?
Odpady budowlane: problem czy szansa?
Z danych GUS wynika, że w Polsce tylko 2023 r. wytworzonych zostało 109,4 mln ton odpadów przemysłowych. Do głównych źródeł odpadów należą: górnictwo i wydobywanie (62,0 mln ton), przetwórstwo przemysłowe (20,3 mln ton) oraz budownictwo (10,7 mln ton). 
Źródło: GUS „Ochrona środowiska w 2023 r.”; 27.06.2024 r.
Odpady budowlane od dawna uważane są za nieunikniony koszt każdej inwestycji. Jednak w obliczu ograniczonych zasobów i nacisków na redukcję emisji CO₂, możliwość ponownego wykorzystania milionów ton odpadów budowlanych, wydaje się być ogromną szansą na oszczędności, przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko.
Niewykorzystany potencjał recyklingu
W Europie prym wiodą recykling szkła i aluminium, ale inne materiały budowlane wciąż nie są wykorzystywane na szeroką skalę. Drewno, tworzywa sztuczne czy kruszywa betonowe wciąż trafiają na wysypiska. Wdrażanie efektywniejszych procesów odzysku oraz używanie materiałów z recyklingu w nowych inwestycjach może zrewolucjonizować branżę.
GOZ jako element zarządzania ryzykiem
Ograniczona dostępność zasobów naturalnych wykorzystywanych zarówno do produkcji materiałów budowlanych, ale także do realizacji inwestycji już teraz wpływa na ceny i stabilność łańcucha dostaw. Inwestowanie w materiały z recyklingu i technologie ograniczające odpady staje się zatem nieodzowne w kontekście zarządzania średnio- i długoterminowym ryzykiem. Firmy budowlane chcące zapewnić sobie ciągłość biznesu oraz przewagę konkurencyjną już weszły na ścieżkę zrównoważonego rozwoju, którego GOZ jest tylko jednym z elementów.
Wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego to także element strategicznego zarządzania krótkoterminowym ryzykiem ESG. Firmy budowlane muszą mierzyć się z rosnącymi wymaganiami dotyczącymi raportowania wpływu środowiskowego, a także oczekiwaniami inwestorów i klientów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Brak działań w kierunku minimalizacji odpadów i recyklingu może skutkować utratą reputacji oraz ograniczonym dostępem do finansowania.
Bariery i wyzwania
Pełne wdrożenie recyklingu w budownictwie wymaga przezwyciężenia szeregu przeszkód. Kluczowe problemy to wysokie koszty odzysku surowców, brak standaryzacji materiałów z recyklingu oraz obawy o ich jakość i trwałość. Aby materiały z odzysku były powszechnie akceptowane, konieczne są inwestycje w badania oraz zmiana nastawienia w branży.
Regulacje i technologie wspierające zmiany
Od 2025 roku w Polsce weszły w życie przepisy nakazujące segregację odpadów budowlanych, co zmusi firmy do dostosowania procesów do nowych standardów. Pomocne mogą być cyfrowe narzędzia, takie jak platformy do zarządzania odpadami budowlanymi, które umożliwiają optymalizację zużycia materiałów i minimalizację odpadów.
Podsumowując, gospodarka obiegu zamkniętego to przyszłość budownictwa. Firmy, które już dziś inwestują w recykling i zrównoważone technologie, zyskują przewagę konkurencyjną. Wyzwania są duże, ale korzyści jeszcze większe – zarówno dla biznesu, jak i środowiska.
Kamila Wosińska, niezależna ekspertka ESG
